Kültürel soykırıma karşı sergi
Lozan Antlaşmasının 100’cü Yıl Anma Komitesi’ (Lozan 2023) tarafından geçtiğimiz yıl Kasım ayında startı verilen çeşitli konferans, panel, sanatsal ve kültürel etniklikler devam ediyor. Bu etkinlikler kapsamında, Lozan Antlaşması’nın yapıldığı İsviçre’nin Lozan kentinde 4 parça Kürdistan ve Avrupalı sanatçıların farklı disiplinlerde (video, performans, fotoğraf, yerleştirme, resim) eserlerinin yer aldığı ‘2+2=KRDSTN’ adlı sergisi 28 Nisan ile 19 Mayıs tarihleri arasında halkla buluştu.
Lozan Belediyesine bağlı Lozan D’Hotel deVille salonunda açılan “2+2=KRDSTN” sergisinde 4 parça Kürdistanlı ve Avrupalı sanatçıların eserlerinin sergilendi. Sergi 100 yıllık Lozan Antlaşması’nın haklar açısından yaratığı yıkımlara ve Kürt halkının direniş tarihine ışık tutuyor. Sergi 19 Mayıs günü yapılan bir etkinlikle sona erdi.
Küratörlüğü Barış Seyitvan ile Serdar Mutlu tarafından yapılan sergide, Tarihçi Sedat Ulugana ile sanatçılar Osman Ahmed, Havin Al-Sindy, Havar Amini, Vooria Aria, Khadija Baker, Savaş Boyraz, Wirya Budaghi, Timur Çelik, Salah Ebrahimi, Serhat Ertuna, Jacopo Gallico, Fatoş Irwen, Eren Karakuş, Serpil Odabaşı, Walid Siti, Hito Steyerl ve Leyla Toprak’ın çalışmalarının yer aldığı sergi boyunca çeşitli müzik dinletileri ve söyleyişlerde gerçekleştirildi.
Sergi ilgi gördü
Üç hafta boyunca devam eden sergi, 19 Mayıs günü düzenlenen müzik dinletisiyle sonlandırıldı. Müzik dinletisi öncesi ‘2+2=KRDSTN’ sergisinin Küratörlerlerinden Serdar Mutlu, sergide emeği geçenlere teşekkür etti. Mutlu “Sergimiz 3 hafta boyunca 10 binden fazla kişi tarafında ziyarete edildi. Sergiye duyulan ilgiyi bizi memnun etmiştir. Emeği geçen sanatçılara ve dostlarımıza teşekkür ediyoruz” dedi.
Lozan 2023 Komitesi adına katılımcıları selamlayan Sevgi Koyuncu ise, 2021 yılında Lozan Antlaşması’nın 100. yılı kapsamında etkinliklerin startını verdiklerini hatırlatarak, “100’üncü yıl kapsamında üç hafta önce bu serginin açılışını gerçekleştirdik. 2+2=KRDSTN sergisini bugün sonlandırıyoruz ancak 100. yıl programı kapsamında etkinliklerimiz devam edecek. Bu etkinliklere destek sunan Lozan Belediyesine, katılan sanatçı dostlarımıza ve sergi boyunca emek veren halkımıza teşekkür ediyoruz” dedi.
Lozan bir trajedidir
Serginin küratörlüğünü yapan ve Berlin’de yaşayan Barış Seyidvan ise serginin büyük bir emekle hazırladığını çok sayıda kişinin ortak çabasıyla başarılı bir biçimde sonuçlandığını ifade ederek “Lozan’ın haklar açısından önemli bir yeri var. Bunu olumsuzluk anlamında söylüyorum. Maalesef bu antlaşma ile halklar ve onların yaşadığı coğrafya parçalandı. Bulundukları coğrafyalardan sürgün edildiler. Büyük bir trajedi ortaya çıktı. Bu trajedinin en büyük mağdurlarından biri de Kürtlerdir. 100 yıl önce yapılan antlaşmanın sonucunda Kürtler hala bu trajediyi yaşıyor. Lozan ile süregelen soykırımlar, halen yaşamaya devam ediyor. 4 parça Kürdistan üzerindeki soykırımlar devam ediyor. Ancak her ne kadar Kürdistan’ı dört parçaya bölünmüş olsa da halklar her zaman bir arada, birlikte durmuşlardır. Rojava, Rojhilat Başur ve Bakur’da çeşitli katliamlar gerçekleştirildi. Rojava‘da, Halepçe‘de Dersim‘de Zilan’da yaşanan bu katliamlar hep bu antlaşmanın sonucudur.
Sergi soykırımı sanatla anlattı
Bu sergide, 100 yıllık süre içerisinde yaşananları sanatla anlatmaya çalıştık. Kürt sanatçılarını ve dostlarının katılımıyla bu sergi gerçekleşti. Bu çalışma Kürdistandaki soykırımlar üzerineydi. Türkiye’de Roboski Uğur Kaymaz, Ceylan Önkol gibi güncel olayları Serpil Odabaşı arkadaşımız işledi. Yine Güney Kürdistan’daki arkadaşlarımız Halepçe üzerine çalışma yürüttü. Rojhelat’da ki sanatçı arkadaşlarımız İrandevleti tarafında yapılan baskınları sanata yansıttılar. Kısacası Kürdistan’da yaşananlar sanatsal biçimde aktarılmaya çalışıldı.
100 yıllık kronoloji
Sergiye Kürt sanatçıların dışında Avrupalı Kürt dostu sanatçıların katıldığını ifade eden Seyidvan Tarihçi Sedat Ulugana tarafında hazırlanan kronolojimin de anlamlı olduğunu vurgulayarak “Yine Kürt dostları İtalyan, Alman sanatçılar da bu sergide yer aldı. Bu dayanışma önemli ve anlamlıydı. 14 sanatçı arkadaşımı bu sergide yer aldılar. Sergide Tarihçi Sedat Ulugana’nın hazırladığı bir kronoloji de yer aldı. Bu proje şu açıdan önemliydi. Biz Kürtler çok çabuk unutuyoruz bu kapsamda 1923’ten günümüzde yaşanan sosyal, siyasal ve kültür alanda yaşanan gelişmeleri içerisine alan bir çalışmaydı. Lozan’dan bu yanı yaşanan olaylar ta Jina Amini’ye kadar işlenen gelişmeleri kapsayan bir çalışma oldu. Bu kronoloji 100 yıla ışık tutan bir projeksiyon görevi gördü.
Sergiye ilgi yüksek oldu
Sergiyi çok sayıda kişimin ziyaret ettiğine vurgu yapan Seyidvan ziyaretçilerin paylaşımlarında güç aldıklarını ifade ederek “Sergimiz video, resim yerleştirme vs gibi performanlar vardı. Yine sergi boyunca çeşitli kültürel aktiviteler yapıldı. Sergiyi ziyaret edenler ilgisini oldukça önemliydi. Çünkü Kürdistan doğasını, yaşamını ve yaşananları görmüş oldular. Dostlarımızın sergiyi gezdikten sonra yazdıkları yazılar, kendi sosyal medyalarında paylaştıkları ve bize ettikleri geri dönüşümleri oldukça önemliydi. Buda insanların ilgisini çektiğimizin açık bir göstergesi oldu.